Chỉ còn vài tuần lễ nữa, kỳ nghỉ hè của học sinh kết thúc; nhưng với nhiều gia đình, đây mới là khoảng thời gian phù hợp để có những ngày nghỉ ngơi, chuẩn bị cho năm học mới phía trước.
“SẠC PIN” CẢM XÚC
“Một trong những câu tôi thường nghe được ngày còn nhỏ, mỗi khi năm học mới chuẩn bị bắt đầu là cha mẹ sẽ hò hét con cái “năm tới học hành cho đàng hoàng vào đấy nghe chưa, đừng có để điểm thấp như năm rồi”. Còn không thì cũng nghe “lo mà học hành đi, năm học mới này mà còn chểnh mảng thì đừng trách”. Tức là đứa trẻ chưa vào năm học mới đã thấy căng thẳng lo âu, thậm chí chán chường. Các em không còn chút háo hức gì để vào năm học mới, để được đến trường đi học tiếp thu kiến thức. Nếu có chăng chỉ là nhớ bạn bè, muốn tới trường gặp lại bạn bè mà thôi”, bà Trần Thị Quế Chi, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học giáo dục và đào tạo (IES), kể.
Do đó, bà Quế Chi chia sẻ với bạn đọc Báo Thanh Niên những cách đơn giản để phụ huynh dễ dàng cùng làm với con trong những tuần cuối hè để “sạc pin” cảm xúc, tạo cho học sinh (HS) động lực hứng khởi, chuẩn bị bắt tay vào năm học mới.
Một trong các cách là phụ huynh đưa con cùng đi chợ, đi mua đồ ăn sáng, từ đó cho con nhiều kiến thức, sự kết nối xã hội. Điều này có thể áp dụng cho các em từ mẫu giáo tới HS THPT.
Phụ huynh cho con được vào bếp cùng cha mẹ, tham gia nấu nướng. Hoặc khi con đã lớn, có thể sử dụng thiết bị nhà bếp an toàn thì để con được tự mình nấu một món ăn nào đó mời cả nhà.
Bà Quế Chi cũng gợi ý một cách có thể linh hoạt áp dụng (tùy lứa tuổi của con và môi trường làm việc của cha mẹ có phù hợp hay không) để con tham gia trong những tuần cuối hè, đó là cho con được đi làm cùng cha mẹ trong một số buổi nào đó.
Cha làm kỹ sư xe hơi trong một garage, con theo cha đến chỗ làm để vừa hiểu công việc của cha, vừa có thể giúp cha một số việc đơn giản nào đó. Mẹ làm việc ở văn phòng, con cũng có thể tới để hiểu hơn công việc của mẹ. Mẹ làm việc ở quán ăn, con có thể tới giúp mẹ bưng bê, ghi món cho khách… Bên cạnh sự thấu hiểu công việc của cha mẹ để biết thương cha mẹ nhiều hơn, cách làm này còn giúp cho trẻ được hướng nghiệp sớm, có nhiều kiến thức trong thực tiễn… Tất nhiên, bà Quế Chi nhấn mạnh, cách này phải tùy theo độ tuổi của con, tốt nhất là khi con học khoảng lớp 4 trở lên và môi trường, nơi làm việc của cha mẹ phù hợp với trẻ em, có thể tạo điều kiện cho người lao động đưa con tới trong một số thời gian nhất định.
NGÀY HÈ VUI KHÔNG CỨ PHẢI NHIỀU TIỀN
Bà Nguyễn Thị Song Trà, Giám đốc Công ty TNHH Giáo dục và đào tạo TH (P.Hạnh Thông, TP.HCM), cho rằng nếu cha mẹ có điều kiện cho con được du lịch, tham gia khóa hè, du học hè trong nước, ngoài nước thì rất bổ ích. Tuy nhiên, nếu hoàn cảnh kinh tế không cho phép, vẫn có cách để cha mẹ có thể dành nhiều thời gian cho con, đồng hành với con ngày hè. Phụ huynh có thể tận dụng 1-2 ngày nghỉ cuối tuần để cả nhà cùng làm việc nhà, cùng nấu ăn, cùng đọc sách, cùng đi làm gốm, vẽ tranh, cùng có chuyến đi ra ngoài thiên nhiên gần nơi mình sống…
“Năm học cũ đã khép lại, năm học mới sắp bắt đầu, kết quả năm học trước có ra sao thì chúng ta cũng nên gác lại. Thay vì nhìn vào điểm số, cha mẹ hãy cùng con nhìn lại một năm học qua con đã cao lớn hơn bao nhiêu, con có thêm những trải nghiệm gì, biết chơi thêm môn thể thao nào, biết thêm kỹ năng gì, năm học tới cần cố gắng thêm điều gì…”, bà Trà nói. Theo bà, những tín hiệu này cho các con cảm nhận rằng cha mẹ luôn đồng hành, lắng nghe con, giúp con sống có mục tiêu cụ thể, rõ ràng.
NĂM HỌC MỚI LÀ HÀNH TRÌNH MỚI, KHÔNG PHẢI LÀ “CUỘC THI TIẾP THEO”
Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Văn Giào, Viện trưởng Viện Ứng dụng khoa học tâm lý – giáo dục, cho rằng mùa hè lý tưởng là khi HS được cân bằng giữa vui chơi, nghỉ ngơi, học tập, rèn luyện kỹ năng với sự đồng hành của phụ huynh trong kỳ nghỉ để đảm bảo con không bị “thả trôi”.
Tuy nhiên, theo thạc sĩ, bác sĩ Giào, có một thực tế là khi kỳ vọng ngày càng lớn và áp lực thành tích ngày càng gia tăng, việc học hành với nhiều HS, nhiều gia đình trở thành gánh nặng. Nhiều HS đang “già trước tuổi” khi phải học thêm liên tục, thi cử căng thẳng và sống trong áp lực thành tích mà người lớn vô tình hoặc cố ý áp đặt.
Do đó, theo ông Giào, trong những tuần cuối hè này, thay vì vội vàng bắt con quay cuồng với học thêm, thì đây là lúc cha mẹ nên cùng con ngồi lại, trò chuyện tổng kết mùa hè một cách nhẹ nhàng, chia sẻ những điều vui, điều chưa trọn vẹn trong mùa hè, những kỹ năng, những bài học từ chính trải nghiệm của con.
Cha mẹ nên ghi nhận sự cố gắng của con, dù nhỏ. Gia đình cũng có thể tổ chức một vài hoạt động nhỏ mà ý nghĩa như đi dã ngoại, tham quan địa danh lịch sử – văn hóa, tham gia các hoạt động kỹ năng sống, cùng nấu ăn, tham gia các hoạt động công ích, hay đơn giản là trò chuyện mỗi tối trước khi ngủ.
Đồng thời, ông Giào cho hay vừa qua các em HS trải qua kỳ thi vào lớp 10, thi tốt nghiệp THPT khá căng thẳng. Nhiều em điểm số chưa như ý, nhưng điểm số cũng chỉ là khởi đầu để các con bước tiếp với mục tiêu mới và trên hành trình mới. Phụ huynh không nên tạo thêm áp lực cho các con khi năm học mới còn chưa đến. Thay vào đó, nên đồng hành, lắng nghe, động viên con, dành thời gian để hiểu con cần gì, đang gặp khó khăn ở đâu và chia sẻ định hướng phù hợp. Bởi trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng với sự bùng nổ của tri thức, công nghệ và toàn cầu hóa, giáo dục không còn chỉ là quá trình truyền đạt kiến thức đơn thuần.
“UNESCO, trong bản báo cáo nổi tiếng “Learning: The Treasure Within” (1996), đã xác lập 4 trụ cột nền tảng của giáo dục hiện đại: học để biết, học để làm, học để chung sống, và học để tự khẳng định mình. Điều này đặt ra yêu cầu đối với mỗi người phải không ngừng học hỏi, thích nghi, hợp tác và phát triển bản thân. Giáo dục hiện đại cần phải quay trở lại với nguyên lý: học vì sự phát triển toàn diện, chứ không vì thành tích”, ông Giào phân tích.
“Tôi mong các phụ huynh và các em HS nên xem năm học mới là một hành trình mới, chứ không phải một “cuộc thi tiếp theo”. HS nên đặt ra những mục tiêu vừa sức, cụ thể và ý nghĩa. Đừng so sánh mình với bạn bè mà hãy so sánh mình với “chính mình của hôm qua”, ông Giào gửi gắm.
Những cuộc thi nhỏ tạo cảm hứng lớn
Bà Trần Thị Quế Chi gợi ý các gia đình có thể tổ chức những cuộc thi nhỏ vào thời gian cuối hè như thi dọn dẹp, trang trí bàn làm việc, góc học tập xem ai làm nhanh hơn, đẹp hơn; thi dọn phòng; thi gấp quần áo… Cha, mẹ, con cái cùng tham gia, trao một phần thưởng cho người chiến thắng. Những cuộc thi vui này vừa giúp nhà cửa, góc học tập sạch đẹp, chuẩn bị đón năm học mới, vừa khuyến khích tinh thần lao động của mọi người.
Hay vào cuối hè, cha mẹ và con cái cùng viết thư tay. Các con viết xem mùa hè này mình đã làm được gì, có những trải nghiệm gì hay, những mong muốn, mục tiêu gì cho năm học tới; cha mẹ thì điểm lại xem mùa hè qua cả nhà đã làm được gì cùng nhau, gửi lời chúc tới con. Cả cha mẹ, các con có thể đọc ngay hoặc cất lá thư đi, kết thúc năm học sau mở ra đọc xem mình đã làm được tới đâu trong những mục tiêu đề ra…
Theo Báo Thanh Niên
